Tine Verstraelen was woedend, zo bleek uit het telefoongesprek waarmee ze de volledige tram entertainde. Ze had nieuwe fietsen besteld en die waren nog niet geleverd. Voor Tine was dat een ramp want volgende maand gingen de kinderen op kamp en dus wilden Tine en Davy lekker rustig gaan fietsen. Daar hadden ze nu al zo lang naar uitgekeken. Aan de andere kant van de lijn zat Yasmine, ook dat bleek uit het gesprek. Yasmine deed haar best om op te zoeken wat er was misgegaan maar ze kon geen gegevens vinden. Tine had geen bestelnummer bij de hand, wist het type van de fietsen niet vanbuiten en stond simpelweg niet in het systeem. De vrouw bulderde. "Hoe, je vindt mijn naam niet terug?! Ik zal 'm spellen want Nederlands is blijkbaar niet je sterkste kant. T.I.N.E. V.E.R.S.T.R.A.E.L.E.N." Ze wachtte even en keek naar de andere trampassagiers. Sommigen van hen rolden met de ogen, anderen keken gegeneerd de andere kant op. Niet veel later moest Yasmine alleen maar herhalen wat ze al had gezegd en vroeg ze naar het adres waar de fietsen hadden moeten geleverd worden. Tine gromde het adres door waarna het weer even stil werd. Vol spanning wachtten we het vervolg van het gesprek af en het wachten werd beloond. "Ja, dat is mijn vriend. Hoe moet ik nu weten dat die bestelling op zijn naam staat. Dus toch? Waar zijn onze fietsen? Wat? Morgen? Neen, mevrouw. Spaar me de details. Die fietsen hadden vandaag geleverd moeten worden. Die boot is godverdomme al twee maanden weer aan het varen. Nu kan ik morgen weer de hele dag thuisblijven omdat jullie je afspraken niet nakomen. Trut!" Ze stak haar telefoon weer in het roze hoesje en liet de wauwelende woede over aan een man die zich druk aan het maken was tegen zijn air-pods. "Ze moeten allemaal doodvallen, bende klote-egoïsten, en die debielen in het Ter Kamerenbos mogen ze allemaal eens goed aframmelen met de matrak. Dat zal hen leren, verdomme." We passeerden de halte Lange Leemstraat maar de tram stopte niet omwille van de werken die er bezig zijn. Daarvan was nog niet iedereen op de hoogte, zo bleek uit de volgende woedeaanval. "Hey! Chauffeur! Ligt ge weer te slapen, ja?" Vermits er geen antwoord kwam van de trambestuurder, stormde de man naar voren om zijn verhaal te halen en, uiteraard, om nog wat verder te schelden tegen de bestuurder, de Lijn en de oude vrouw die het verhaal over de werken op de Belgiëlei bevestigde. De bestuurder had wel gevoel voor humor, zo bleek. "Aan Harmonie kan u overstappen op de bus die aan de Lange Leemstraat stopt, mijnheer, maar zie dat u geen blaren krijgt van die vijf meter te wandelen." De man stapte af, klopte nog eens met zijn vuist tegen de tram zodat De Lijn zijn boosheid goed zou voelen en liep prompt tegen een metalen balk aan. Een kwartiertje later stond ik op mijn balkon met een sigaret in mijn hand. Ik leunde tegen de deurstijl terwijl ik naar de bloeiende bloemen in de gebloemetjesmotiefde bloembakken keek. De paarse bloemetjes van de phacelia lokten een dikke hommel. Het gewicht van het insect zorgde ervoor dat de bloemen ombogen en dat het beestje zich moest vastklampen om niet op de grond te vallen. Ik gniffelde even. "Dikzak." De hommel keek op naar mijn buik, mijn ogen en weer naar mijn buik. "Moet jij zeggen, speklap." We schoten allebei hardop in de lach, tranen rolden over mijn wangen. De hommel lag op zijn rug te schateren. Zelfs de zwaluwen gierden het uit. Dolle pret maar van zodra we weer bijgekomen waren, volgde er een diepe zucht. "Wat scheelt er? Je ziet er een beetje treurig uit." Het beestje had gelijk, denk ik. Ik haalde mijn schouders op. "Woede, er zit zoveel woede overal. Ik kan er niet meer tegen." De hommel zette zich neer op de vensterbank, als een volleerd psychiater, en knikte. "Dat heb ik ook gemerkt. Jullie hebben een moeilijk jaar achter de rug en het einde is nog niet in zicht, hé? Reden genoeg om niet goed in je vel te zitten, lijkt me." Wilfried, zo heb ik de hommel genoemd, slurpte nog even van de lekkere nectar en kwam op mijn schouder zitten. "Waar ben jij dan zo kwaad over? Want jij hebt ook last van de wauwelende woede, niet?" Ik moest even nadenken want ik wist het eigenlijk niet. De woede komt altijd plots en dan ratelen de vingers quasi oncontroleerbaar over het toetsenbord. "Het Nieuws. De kranten. De commentaren. De discussies. De botsende ego's. Het ongegronde gelul van de homo sapiens." Wilfried grinnikte. "De homo sapiens is een vreemde mutatie, ja, met uitsterven bedreigd ook. Over enkele miljoenen jaren worden jullie opgepompt als aardolie, net als de dinosauriërs. Alleen, het was destijds niet de schuld van de dino's, in tegenstelling tot...." Ik zuchtte. "Ja ja, 't is al goed. Ik heb geen zin in een preek van een hommel." Verderop in de huizenblok waren drie kinderen in hun zwembadje aan het spelen. Zoals gebruikelijk bij kinderen, ging dat gepaard met vrolijk gegil en luide plonsen. "Bommetje!!!" Splash! Heerlijk. De buurvrouw hield daar niet zo van en begon deze keer verrassend vroeg met haar geklaag en geroep. Meestal wacht ze een kwartier maar nu was ze al na twee minuten naar buiten gekomen om haar beklag te doen. "Is dat nu godverdomme gedaan met dat lawaai," loeide ze over de tuinen heen. Aan de andere kant van het huis raasde een brandweerwagen met loeiende sirenes voorbij en een helikopter van de politie vloog over de buurt. Ik haalde mijn schouders op en keek naar Wilfried. Hij liet een stralende glimlach zien. "Verbena? Geweldig! Dat had ik nog niet gezien. Jouw vrouw weet wat hommels lusten." "Ik ben bang van die woede want als die al in mij zit, dan zit die heel hoog in de mensheid. Niemand kent mij als een kwaad, opvliegend en scheldend persoon, in tegendeel. Over het algemeen ben ik de rust zelve, altijd kalm en altijd pratend met een zachte stem. Humor, muziek en verhalen zijn mijn uitlaatkleppen. Met venijn hou ik me doorgaans niet bezig, behalve bij enkele hele goede vrienden die dezelfde duistere humor hebben als ik. Die wauwelende woede is even dodelijk als het virus, als de bommen, als de gekken in het bos en in de politiek. Ik... Ik ben de hoop kwijt." Wilfried keek even op en rolde met zijn facetogen. "Gast. Ik zit stampvol verbena en phacelia. Ik heb geen tijd voor uw gezever. Ik moet kakken." Daarop vloog hij weg, bedekt met verbenasperma. Lied: De Wauwelende Woede We zijn allemaal gek geworden We schreeuwen naar TV We brengen messen mee naar school We hebben geen idee We zijn allemaal gek geworden Het wordt ons veel te veel We zijn maar wezens op de dool We vormen geen geheel De wauwelende woede Heeft ons in haar greep En zij die dwepen met ons op te zwepen Die lachen in hun vuisten We zijn allemaal gek geworden Besmet met het venijn We roepen, tieren, gillen Dat het beter zou moeten zijn We zijn allemaal gek geworden Primaten met een bijl In plaats van elkaar op te tillen Trappen we na, da's onze stijl De wauwelende woede Heeft ons in haar greep En zij die dwepen met ons op te zwepen Die lachen in hun vuisten (banjo-solo om het geheel een beetje minder zwartgallig te maken) We zijn allemaal gek geworden We gooien olie op het vuur De brandstapel is nu ons huis Tot ons allerlaatste uur We zijn allemaal gek geworden We zijn het noorden kwijt Het komt wel goed, of we sterven uit Tot onze grote spijt De wauwelende woede Heeft ons in haar greep En zij die dwepen met ons op te zwepen Die lachen in hun vuisten (18 minuten free-jazz improvisatie) La La La La La La La La (herhaal tot in den treure) Disclaimers:
1. De vrouw heette niet echt Tine Verstraelen. Dus ga niet elke Tine Verstraelen die je tegenkomt beginnen uitschelden voor intolerante teef. 2. De foto van de boze mijnheer komt van Wikipedia. De foto van de hommel heb ik zelf gemaakt. Rechtenvrij, bitches!!! 3. Wij hebben geen gebloemetjesmotiefde bloembakken. Da's lelijk. Hoe moet ik me voelen? De pers zegt dat ik bang moet zijn. De politici zeggen dat ik boos moet zijn. Mijn therapeut zegt dat ik gelukkig moet zijn. Er zijn zelfs mensen die zeggen dat ik me schuldig moet voelen, schuldig aan lelijke dingen zoals mishandeling, verkrachting, moord, slavernij, racisme en mensenhandel. Raar, niet? Ik ken die mensen helemaal niet. Zij mij ook niet, anders zouden ze zo'n ranzige dingen niet zeggen, maar ze weten blijkbaar wel perfect hoe ik me zou moeten voelen. Dat vind ik nu vreemd. Iedereen lijkt precies te weten hoe een ander zich zou moeten voelen. Laatst hoorde ik een meisje tegen haar telefoon roepen: "Ik hoop dat jij en die slet gelukkig worden." Volgens mij hoopte ze dat helemaal niet, afgaande op het stemvolume dat uit dat tere lijfje kwam. Zelfs een aankomende trein deinsde even terug. Of, nog zo'n mooie. "Je zou je moeten schamen." Die hoorde ik op de tram. Een man, zestig of zo, tegen een meisje met een gescheurde jeansbroek, zestien of zo. Hoe komt het toch dat iedereen exact weet hoe een ander zich zou moeten voelen terwijl ze zelf met hun emoties geen blijf weten? Wat is het toch met die onophoudelijke projecteerdrang van de hedendaagse Homo Sapiens Sapiens. "Jij moet dit. Jij moet dat." Ze klinken als een zesjarig verwend rotjoch. "Ik hoop dat Neymar veel pijn heeft." "Dat Bart De Wever zich maar eens goed klote voelt in zijn onderbroek." "Goedele Liekens? Die zou ik eens graag de huid vol schelden." "Ik wil gewoon dat Rudy van mij houdt." Het zijn maar korte flarden van mono- en dialogen die ik regelmatig opvang maar ze zeggen zoveel over de mensen die ze uitbraken. Woede. Angst. Pijn. Is dat het enige dat we nog mogen voelen? Het ergste is: ik weet hoe al die mensen zich voelen. Dat is de keerzijde van empathie. Op oudejaarsavond zat ik op de trein, op weg naar mijn knuffelcontact. Zoals ik zo vaak doe, staarde ik naar buiten zonder me al te veel aan te trekken van de geluiden in de wagon. Ik heb ze allemaal al gehoord. Het gepiep en gekraak, de metaalachtige gesprekken, het gejoel van kleine kinderen, de krakende stem van de conducteur. Ik ken alle geluiden die in een trein voorkomen. Maar toen ik gesnik hoorde, keerden al mijn empathische gaven zich naar het doodongelukkige meisje op de zitbank naast me. Zwart haar, dikke bottines, iets te grote jeansbroek en zwart jasje. Met haar rechterhand typte ze lappen tekst op haar telefoon. Met haar linkerhand veegde ze de tranen van haar gezicht. Mijn hart trok samen. "Toch niet op oudejaarsavond," dacht ik. Ik keek naar haar, misschien als schuchtere poging om contact te leggen, maar ze had geen oog voor mij. Logisch. Ze was met andere dingen bezig en ik denk niet dat ze veel zin had in een gesprek met een zesenveertigjarige dikzak met een rafelend mondmasker. Ik had medelijden en ik wist niet eens waarmee. Was haar oma dood? Had haar vriendje het uitgemaakt? Was ze erachter gekomen dat haar vader eigenlijk niet haar vader is? Allemaal vragen waar ik geen antwoord op had maar ik voelde wel dat het bij haar zeer diep zat. Aan het station heb ik nog even op haar gewacht maar ze had de andere uitgang genomen. Misschien maar goed ook. Ik moet geen jonge meisjes aanspreken onder de donkere luifel van het station. Dat is niet netjes. Daar voelen ze zich niet goed bij, ook al had ik had raad of troost kunnen geven. Het leek op een gebroken hart en daarvan heb ik zelf al tientallen exemplaren in een innerlijke kast steken. De keerzijde van empathie, weet je nog? Maar ze was weg, huilend de stad in en ik bleef achter, peinzend over de pijn die zij moest voelen. Weet je wat lief is? Toen ik dit verhaal aan mijn knuffelcontact vertelde, kreeg ik een fantastisch antwoord: "Toch niet op oudejaarsavond? Je had haar moeten aanspreken en uitnodigen. Dan zou ze tenminste een gezellige avond gehad hebben." Ik hou van dat soort mensen. Hoe moet ik me voelen? Is dat nu echt zo'n rare vraag? Als ik naar mijn kat kijk, glimlach ik. Denk ik aan het meisje in de trein, dan vraag ik me beteuterd af hoe het met haar is. Als ik een doorsnee magazine over "gelukkig zijn" lees, dan rol ik met mijn ogen. Als ik spaghetti eet, ben ik verheugd en trots. Mijn bolognese-saus is overheerlijk, doch dit terzijde. Als ik naar Bohren Und Der Club Of Gore luister, voel ik me donker en droevig maar niet slecht. Bizar? Waarschijnlijk, maar dat is kwestie van smaak. Ik hou nu eenmaal van droevige, donkere muziek. Terwijl ik deze rare tekst neertyp, voel ik twijfel, gemengd met plezier. Gek? Absoluut, maar zo werken gevoelens nu eenmaal. Hoe je je moet voelen? Simpel. Je moet eerst leren om te voelen hoe het voelt om iets te voelen. Gevoelens genoeg. Je lichaam zit er vol mee, fysiek en mentaal, daar is zelfs amper verschil tussen. Verdriet is even aanwezig en voelbaar als spierpijn. Blijheid is even reëel als eens goed pissen. Met je ogen rollen over het gebruik van het woord "pissen" in een tekst over emoties, is ook een gevoel, net zoals een lekker warm bad. Eigenlijk is het simpel: we lopen continu met emoties en gevoelens rond maar we zijn het zo gewend dat we door het bos de bomen niet meer zien, en andersom. We schakelen ook aan een razend tempo over van het ene gevoel in het andere, zonder erbij stil te staan. En op die manier lopen we onszelf voorbij en moeten we verre reizen ondernemen om op zoek te gaan naar onszelf. Rare wereld. Ik ben al mijn hele leven met gevoelens bezig. Als ik zo ruwweg mag schatten hoeveel emoties ik in mijn leven al heb meegemaakt, kom ik op een 45.546.855.365-tal. Dat zijn er wel wat en er komen er met de regelmaat van de kwantumklok bij. Keerzijde, enzoverder. Dus als ik moet antwoorden op die ietwat confronterende vraag in de titel, zou het dit zijn: "Zo bewust mogelijk." Jij, Homo Sapiens Sapiens, wordt getorpedeerd door een quasi onoverkomelijke stormloop aan emoties. Als een oneindige kudde bizons stormen ze op je af, gestuurd door een overvloed aan prikkels. Als je daar niets aan doet, word je verpletterd. Depressie, nierstenen, zelfmoordneigingen, keelkanker... De lijst is eindeloos. Je gaat ten onder, behalve als jij beslist waar de bizons naartoe lopen. Kan dat? Natuurlijk kan dat. Het zijn jouw bizons. Een alcoholverslaafde geeft zijn bizons dagelijks genoeg drank om straalbezopen op het gras te liggen. Een diepgelovige kloosterzuster mompelt haar bizons in slaap. Een gelukkig mens is iemand die zijn bizons heeft afgericht. Ze hebben namen. Vreugde. Trots. Verdriet. Nijd. Ze stormen soms nog maar dan fluistert hij, "kalm, zit," en de bizon gehoorzaamt. Hoe dat komt? Omdat bizons zo zijn. Eigenlijk zijn het domme beesten. Ze reageren alleen maar als er iets gebeurt en dan gaan ze zotte dingen doen. Een stormloop is altijd een gevolg, nooit een oorzaak. Geen enkele bizon gaat voor de lol als een bezetene tekeer. Als je dat weet, kan je aan de slag met je emoties. Het zijn jouw bizons, een chaotische kudde om zorg voor te dragen. Leer ze kennen. Probeer te achterhalen wat hen prikkelt. Gebruik de schat aan informatie die je kudde meebrengt. Waarom ben je jaloers? Wat heeft jou echt nijdig gekregen? Welke eigenschap van je lief maakt hem/haar zo aantrekkelijk? Geef je gevoelens de liefde en aandacht die jezelf graag zou willen krijgen. Dat klinkt melig maar het is wel een stap in de goede richting. Je klopt ook niet met een hamer op een al zere teen, dus waarom zou je je geestelijke gezondheid te grabbel gooien? Leer van je emoties genieten. Voel! Proef! Luister! Kijk! Leef! Maar vooral: besef op elk moment dat die gevoelens louter een gevolg zijn en dat je misschien, waarschijnlijk, wellicht iets kan doen aan de prikkels die je bizons in gang zetten. Het zal de wereld waarin wij leven niet echt veranderen maar wel die waar je kudde in woont. p.s. Eigenlijk ging deze column over de dood van Alexi Laiho, oprichter en gitarist van Children Of Bodom, een band waar ik in mijn jonge jaren behoorlijk zot van was. Hij is 41 geworden en dat is walgelijk jong en diep droef. Daarnaast speelden de herinneringen aan dat vreemde jaar 2020 een belangrijke rol in de aanzet tot dit schrijfsel. Dat het uiteindelijk zou gaan leiden tot een relaas over bizons, had ik ook niet zien aankomen. Dat het een half zelfhulpboek voor gevoelige zielen zou worden, al helemaal niet, als het dat al is. Ik weet het ook niet. Ik zie dingen en ik hoor dingen en ik zet de hele boel op "shuffle" tot dat er een flard tekst uitkomt die ietwat samenhangend is. Dat lukt niet altijd. Bizons zijn domme beesten. |
Auteur'Niet Weerhouden', het Nederlandstalige debuut van Serge, is nu verkrijgbaar. Categories
All
Archives
July 2023
|